Trochę historii – róże


PORADY – RÓŻE – ROSARIUM
Historia róż.

Adresy i ciekawostki dotyczące róż.


Trochę historii…
Około 5000 lat temu róża już była hodowana w Sumerze, skąd rozprzestrzeniła się w całej Mezopotami.
W tym samym mniej więcej czasie (2660r. p.n.e.) znano już uprawę róż także w Chinach.

Legenda mówi, że Sargon I (około 2300 p.n.e.) w swoim ogrodzie posiadał już krzewy róży.
Na ścianach egipskich grobowców można znaleźć uwiecznione te kwiaty. Róża w Egipcie była poświęcona Izydzie
i korona z róż zwanych “Świętymi różami abisyńskimi”, stanowiła część wyposażenia zmarłych.


Antyczni Grecy bardzo cenili różę, była symbolem Afrodyty, bogini miłości. Hipokrates znał dobrze
ich zastosowanie i własności lecznicze. Herodot (490 p.n.e.) wspomina króla Midasa, który na wygnanie w Macedonii
zabrał z domu róże hodowane we Frygii.

Znana też była już wtedy róża, która powtarzała swe kwitnienie, co było niespotykane w tamtych czasach.
Całkiem możliwe, że chodziło o różę damasceńską (Rosa damascena bifera).

Antyczni Rzymianie wręcz pasjonowali się różami, hodowali je w ogrodach, przystrajali tymi kwiatami
sale bankietowe i stoły. Pliniusz Starszy (23-79 n.e.), w swej “Historia naturalis” (historia naturalna)
wymienił 12 gatunków znanych mu róż, między innymi: Rosa damascena, Rosa moscata, o upajającym zapachu,
Rosa gallica, którą nazywa “Różą z Miletu” i Rosa canina, wszystkie hodowana w okolicach Rzymu i Neapolu.

Ale lokalna produkcja nie zaspakajała potrzeb Rzymian, sprowadzali je więc całymi okrętami z Północnej Afryki,
głównie z Egiptu, Kartaginy i Cyrenajki.

Smutnym przykładem przesady w użyciu róż jest “uczta Heliogabala”
(218 n.e.), na której zaledwie 14-letni imperator, przez przypadek, zadusił swych gości nadmierną ilością
spadających z sufitu płatków tych kwiatów.

Persowie uważali różę za “królową ogrodu”. Była ona tak ważna, że samo słowo “róża
oznacza w ich języki “kwiat“. W VII wieku podbili ich Arabowie, przejęli od nich miłość do ogrodnictwa
i umiejętność hodowania róż. Omar Chajjam perski poeta i matematyk (zm. 1123) wybrał różę na symbol perfekcji i prosił,
by jego grób był tak położony, aby północny wiatr mógł na nim rozsiewać płatki róż.

Karol Wielki (742-814), w edykcie z 794 roku (Capitulare de villis et curtis imperialibus)
przykazywał imperialnym, wolnym miastom uprawę drzew owocowych, roślin leczniczych, jarzyn i krzewów ozdobnych.
Róża była w nim wymieniona na pierwszym miejscu.

Pojawienie się w Europie nowej odmiany róży francuskiej zwanej Officinalis
spowodowało ożywienie zainteresowania tymi kwiatami na szerszą skalę. Przybyła ona najprawdopodobniej z Ziemi Świętej
razem z powracającymi Krzyżowcami, przed rokiem 1300. W tych czasach była głównie używana jako roślina lecznicza,
początkowo hodowana w ogrodach przyklasztornych i w pierwszych ogrodach botanicznych we Włoszech i Francji.

Charakteryzowała się ładnym i silnym zapachem, który jej płatki zachowywały nawet po uschnięciu. Z tego powodu zaczęła być
używana w kosmetyce do produkcji wody różanej i perfum. Największym centrum produkcyjnym tego gatunku róży stała się
miejscowość Provins we Francji (region Île-de-France).

Linneusz w połowie XVIII w. wymienił, tak jak i Pliniusz, 12 gatunków róż.
Natomiast już Parmantier w “Słowniku rolniczym” wydanym przez Instytut Francuski, w niespełna wiek później mówi
o ogromnej ilości odmian hodowanych od wielu lat w europejskich ogrodach, ze względu na piękno tych krzewów i zapach kwiatów.

W międzyczasie, a może i wcześniej, dotarły do Europy odmiany róż ze Środkowego i Dalekiego Wschodu.

Trochę ciekawostek o różach…

  1. Rzymianie posypywali płatkami róż posadzki, wezgłowia łóżek,
    wkładali je do poduszek. Pito wino różane, kąpano się w różanej wodzie, jadano różane galaretki i różany miód
    oraz smażone w cukrze płatki róż i rzymski budyń różany, w którego skład wchodziły obok płatków róż również móżdżki cielęce,
    pieprz, jaja i oliwa.

  2. Piękny zapach olejku różanego sprawia, że jest on dodawany do wielu
    kosmetyków – kremów, szminek, lotionów i pudrów.

    Jest podstawową substancją perfum różanych, nadającą nutę zapachową
    znanym perfumom Chat Noir i substancją aktywną perfum Chanel 5 oraz Ambra.

    Ponieważ olejek różany jest bardzo drogi, bywa często zastępowany, lub wręcz fałszowany, olejkiem pozyskiwanym z palmarozy,
    rośliny o botanicznej nazwie Cymbopogon martini. Niekiedy wykorzystuje się olejki lotne niektórych gatunków geranium.

  3. Róża ma szerokie zastosowanie w farmacji. Napar lub odwar z kwiatów
    zalecany jest jako dodatek do kąpieli. Działa on gojąco na ranki powstałe po wypryskach i inne małe rany.
    Wyciągi z owoców mają działanie słabo rozkurczowe, łagodnie moczopędne i żółciopędne. Owoce dzikiej róży wchodzą w skład
    wielu mieszanek ziołowych – są bogate w witaminę C i traktuje się je jako środek ogólnie wzmacniający,
    a pomocniczy przy schorzeniach przewodu pokarmowego, wątroby i nerek.
  4. Twarde różane drewno doskonale nadaje się do produkcji pudełeczek,
    szkatułek, a nawet mebli.
  5. Najstarszy zachowany wizerunek róży znajduje się na słynnym fresku “Fresku z Niebieskim Ptakiem”
    w Knossos na Krecie i pochodzi z XVII wieku p.n.e. (liczy 3 500 lat).

    Fresk z Niebieskim Ptakiem i różami z Knoss

  6. W chrześcijaństwie róża związana jest silnie z Kultem Maryjnym jest symbolem Zmartwychwstania.
    Okrągłe okna gotyckich katedr były nazywane “oknami różanymi”. Pierwsze oryginalne różańce wykonano z owoców róży, a w naszych czasach typowym upominkiem
    są różańce z drzewa różanego nasączonego wodą różaną w XV wieku. Lohner jeden z największych mistrzów tworzy obraz “Madonna Krzewu różanego”.
  7. Ogrody różane zwane są rosarium lub pochodna polska nazwa
    rozarium inaczej ogród różany. Jest to specjalny ogród lub część większego założenia ogrodowego,
    przeznaczona do uprawy róż (różnych gatunków i odmian), z odpowiednimi konstrukcjami i pergolami dla pnących się gatunków;
    rosarium występowało już w średniowieczu, rozpowszechniło się w końcu XIX w.

Adresy w kąciku informacyjnym.

Obejrzenie dobrych kolekcji róż ułatwi nam decyzję o wyborze
najlepszej i najbardziej nam się podobającej odmiany. Pamiętajmy, że co po letnich upałach i jesiennych burzach wygląda
wciąż dobrze, ma szczególną wartość dla ogrodu i ogrodnika
.

Największe rozarium (rosarium) w Polsce znajduje się w Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku,
ul. Katowicka 2, 41-500 Chorzów.

Kolekcje odmian i gatunków róż można obejrzeć również w ogrodach botanicznych:

  • Ogród Botaniczny Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin,
    ul. Jeździecka 5, 85-687 Bydgoszcz.
  • Ogród Botaniczny UMCS Lublin, ul. Sławińska 3,
    20-810 Lublin.
  • Ogród Botaniczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,
    ul. Dąbrowskiego 165, 60-594 Poznań.
  • Ogród Botaniczny UW w Warszawie, Al. Ujazdowskie 4,
    00-478 Warszawa.
  • Ogród Botaniczny PAN w Powsinie, ul. Prawdziwka 2,
    00-973 Warszawa.
  • Ogród Botaniczny Uniwersytetu Wrocławskiego, ul. Sienkiewicza 23,
    50-335 Wrocław.
  • Ogród Botaniczny przy Łódzkim Parku Kultury i Wypoczynku,
    ul. Krzemieniecka 36/38, 94-303 Łódź.
  • Miejski Ogród Botaniczny,
    ul. Piłsudskiego 60, 41-800 Zabrze.

Rosarium - ogród różany, Bamberg (Niemcy)




www.oczarjk.pl – róże, krzewy i drzewa ozdobne



Forum ogrodnicze i działkowe


Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *